Selamün aleyküm. Hocam bildiğiniz gibi Kur’anı Kerimde bazı ayetlerde ‘ey insanlar’ diye mümin kafir münafık bütün insanlara hitab ediliyor. Müslüman olmayanlar, Kur’anı Kerime inanmazlarken onlara ‘Rabbinize kulluk edin’, ‘helal ve temiz olandan yiyin denilmesinin sebebi ne olabilir... Bu ayetlerdeki, inanan inanmayan bütün insanlara hitaptaki hikmet nedir, açıklayabilirmisiniz? Allaha emanet olun. Z. Talha Ekinci - İstanbul

*******

Ve aleyküm selam.

Değerli kardeşim;

Dilerseniz öncelikle bahsettiğiniz ayetlerden birkaçının meallerini -teberrüken-  zikredelim. Ondan sonra da kısaca sorunuzun cevabına bakalım.

1- “Ey insanlar! O sizi ve sizden evvelkileri yaratmış olan Rabb’inize kulluk ve ibâdet ediniz ki, korunup müttekilerden (O’na karşı gelmekten, dolayısiyle azabından kendinizi korumuş) olasınız.” [Bakara suresi, 21]

2- “Ey insanlar! Arzdaki bütün nimetlerimden helâl olmak, pâk / temiz olmak şartiyle yeyin; fakat Şeytan’ın adımlarına uymayın. Çünkü o, size belli / açık bir düşmandır.” [Bakara suresi, 168]

3- “Ey İnsanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan, ondan eşini var eden ve ikisinden pek çok erkek ve kadın meydana getiren Rabb'inize karşı gelmekten sakının. Kendisi adına birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allah'ın ve akrabanın haklarına riâyetsizlikten de sakının. Allah şüphesiz hepinizi görüp gözetmektedir.” [Nisa suresi, 1]

4- “Ey insanlar! İşte size Rabb’ınızdan bir mev'iza / öğüt ve gönüller derdine (göğüste-kalp ve sair letâifte oluşabilecek sıkıntılara, zulumâta karşı) bir şifâ (feyz u nûr) ve mü'minler için bir hidâyet ve rahmet geldi.” [Yunu suresi, 57]

5- “Ey insanlar! (Size) bir misâl verildi, şimdi ona iyi kulak verin! Haberiniz olsun ki sizin Allah'tan başka taptıklarınız, hepsi onun için bir araya gelseler bile, bir sinek (dahi) yaratamazlar. Şayet sinek onlardan birşey kaparsa, onu ondan kurtaramazlar. İsteyen de güçsüz, istenen de (âcizdir)!” [Hac suresi, 73]

Meseleyi kısa başlıklar ve maddeler halinde şöyle izah etmeye çalışalım:

• Evleviyetle “Yâ eyyühe’n-nâs: Ey insanlar!” hitabı, Kur’an-ı Kerim’in topyekün insanlık için indirilmiş bir vahiy olduğunun ifadesi, cihan-şumûl bir hüviyete sahip bulunduğunun işaretidir.
• Sâniyen bu ifadeyle, asıl insan ismine lâyık olanların Kur’an’a kulak verenler olduğu hakikatine / gerçekliğine dikkat çekilmiştir.
• Sâlisen, Kur’an’ın “Ey insanlar” ifadesi, bu ayetler indiği zaman henüz iman etmemiş bulunan pek çok insanın da, daha sonra imana geleceklerine ve hakiki insanlık kervanına katılacaklarına bir işarettir.
• Râbian / dördüncü olarak bu hitap ile Allah Teala’nın, sadece mü’minlerin değil, bütün insanların yaratıcısı, Rabbi, ilahı ve mâ’budu olduğuna dikkat çekilmiştir.
• Hâmisen yani beşinci olarak da bu ifadeyle; Cenab-ı Rabbi’l-âleminin değerlendirmesinde kemmiyet değil, keyfiyyetin esas olduğuna, az da olsalar hakikatte insanlığı mü’minlerin temsil ettiğine işaret edilmiştir.
• Sâdisen / altıncı olarak ise, mevzuyu herkesin irfan ve tefekkür dünyasına havale edip, bu tarz ve üslûp ile daha pek çok hakikatler ortaya konulabilir diyerek noktalayabiliriz.
• Ve's-selâmu alâ meni't-tebea'l-hüdâ…