Hocam selamün aleyküm; e120 katkı maddesi helal mi? Fazıl Karataş – Facebook

*******

Ve aleyküm selam kardeşim;

“e120 katkı maddesi” nedir, öncelikle bunu anlamaya çalışalım.

E 120 boyar maddesi (Carminic Acid), adı Cochineal (Coccus Cacti) olan ve değişik kaktüslerde asalak olarak hayatını devam ettiren bir böcek cinsidir. Başka bir ifadeyle, Karminik Asit adlı katkı maddesi, kaktüsleri mesken edinmiş bir böcek türünden elde ediliyor.

Karmin böceği, kaktüs bitkisine kene gibi yapışarak hayatını sürdüren bir haşeredir. Meksika’da bu iş için özel Karmin tarlaları kurulmakta, böcek ve larvaları üreticilerce toplanarak gıdalarımıza katılmak üzere toplanıp satılmaktadır.

Karmin böceğinin vücut ve yumurtalarından elde edilen ‘Karminik asit’in, Avrupa Birliği EC kod sistemindeki karşılığı E120.  Gıda endüstrisinin kırmızı renklendirici olarak kullandığı bu böceğin kanı, bedeni ve larvaları saf renklendirici (E120i) ve ham ekstrakt (E120ii) şeklinde pazarlanmaktadır.

Çok eski yıllardan beridir bilinen-kullanılan ve nesneye kırmızı rengi veren bir böcektir. İlk olarak Astekler tarafından kökboyası olarak kırmızı rengi vermek gayesiyle kullanılmıştır. Avrupa’ya 16. yüzyıllarda gelmiştir ve başta çeşitli gıda maddelerine renk vermenin yanı sıra, tekstil, kozmetik sanayiinde de kullanılmaya ve yaygınlaşmaya başlamıştır.

Ancak mâlum olduğu üzere dinimizde, eti yenmesi helal olan hayvanlardan bile olsa, akmış kan haramdır. Kitabımız Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmuştur:

“(Rasûlüm)  de ki: ‘Bana vahyolunanda, (bu haram dediklerinizi) yiyen kimse için haram edilmiş bir şey bulamıyorum. Ancak leş, veya akıtılmış kan, yahut domuz eti- ki bu gerçekten pistir- yahut Allah’tan başkası adına kesilmiş bir hayvan olursa, bunlar haramdır. Ama kim çaresiz kalırsa, (başkasının hakkına) tecavüz etmemek ve zaruret sınırını aşmamak üzere (bunlardan yiyebilir).’ Çünkü Rabbin çok mağfiret edici çok rahmet edendir.” [En’âm suresi, 145. Ayrıca bkz. Bakara suresi, 173; Mâide suresi, 3; Nahl suresi, 115]

Mezheplerin görüşlerine / hükümlerine gelince…

Hanefiler, Şâfiîler ve Hanbelîlere göre habâis, yani tiksinti duyulan pis şeyler haramdır. [Bkz. Â’râf suresi, 157] Binaenaleyh her türlü haşeratın, bu kapsamda mesela bit’in yenmesi de haramdır. Keza bunun gibi insanların hoşlanmadığı-hoşlanmayacağı söz konusu böcek ve benzerleri de haram olur. 

N e t i c e

Karmin, Coccus Cacti veya Dactylopius coccus costa böceğinin dişilerinden veya yumurtalarından çıkartılan bir boya pigmentidir. Bu böcekler Meksika, Bolivya, Şili, Kanarya Adaları ve Peru’da dikenli bir kaktüste yaşarlar.

Bir kilogram boya elde etmek için birkaç milyonun üzerinde böcek kullanılır. Yumurtlama zamanlarında bu böcekler parlak kırmızı renge dönerler. Dişi böceklerin kabukları kurutulur ve sonra bir eriticide (solventte) eritilir ve böceklerin parçaları filitre edilerek dışarıya atılır. Su ile muameleden çıkartılan Karmin, karminik asit, proteinler ve az miktarlarda çeşitli tuzlardan oluşur.

Bu işleme göre, böcek tamamen istihaleye uğramış, başkalaşım geçirmiş, kimyevî işlemler sonucunda yepyeni bir özellik kazanmıştır. Fakat insan sağlığına zararlıysa eğer, hiç şüphesiz haramdır. Bunu tesbit de tıbbın alanına girer.

Evet, Karmin (veya Kokonial) gıda renklendirme ajanı olarak kozmetiklerde, ilaç sanayiinde ve boyacılıkta kullanılmaktadır. Etleri, sosları, kırmızı deniz ve işlenmiş kanatlı ürünleri de içine alan geniş bir gıda ürününde kullanılan Karmin meyve preperatlarında, reçel ve marmelatlarda, koruyucularda, jelatinli tatlılarda, meyve sularında, kolalarda, pasta ve fırın ürünlerinde, dondurmalarda, şekerlemelerde, toppinglerde ve süt ürünlerinde bulunmaktadır.

Kozmetiklerde ise saç ve cilt bakım ürünlerinde, rujlarda, yüz pudralarında, allıklarda kullanılmaktadır.

Hassas ve asmatik bünyelerde alerjik reaksiyonlara sebep olabilmekte, özellikle bebeklere zararlı olduğu söylenmektedir.

Takva ehli mü’mine düşense; haramın, mekruhun her türlüsünden kaçınmak olduğu gibi, şüphelilerden dahi uzak durmaktır. İhtiyat ve azimet bunu icap ettirir. 

• Önceki
• Sonraki